Nieuwe samenwerking: de inwerkperiode

De juiste apparatuur, technische instructies en wat kletsen met collega’s, is dat voldoende voor een vliegende start in een nieuwe baan? Vorig jaar was het tijd voor mij om uit te kijken naar een nieuwe blindengeleidehond. De hond die ik op dat moment had, had bijna de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Geloof me, een nieuwe geleidehond vinden is geen sinecure. Omdat ik zoveel overeenkomsten zie met het proces van zoeken, vinden, aannemen en leren samenwerken met een nieuwe collega besloot ik er een blogserie over te schrijven. In de eerste blog vertelde ik over het opstellen van de ‘vacature’. In de tweede blog deelde ik mijn ervaringen tijdens de kennismaking. In deze derde en laatste blog zoom ik in op de inwerkperiode. Wat is er nodig om te zorgen dat iemand zich prettig voelt, kan leren en echt onderdeel wordt van het team?

De eerste dag

Meestal start een nieuwe collega enkele weken na het sollicitatiegesprek. Het duurde bij mij ruim drie weken voordat mijn nieuwe maatje ons huis kwam binnenstormen. Herken je dat, die lichte spanning of die collega nog steeds goed in het team past en functioneert zoals je dacht? Ondanks mijn nieuwsgierigheid geef ik hond de tijd om zijn nieuwe thuis te verkennen. Niet een bloemetje, maar een gevulde waterbak is zijn warme welkom. Rust en kennismaking staan centraal deze dag en de verwachtingen zijn laag. Hond is in een nieuwe omgeving en moet ook nog eens naar een nieuwe baas luisteren. Een nieuwe collega geef je ook de eerste dag ruimte om de werkplek te verkennen en kennis te maken met nieuwe collega’s, toch? Met hond lopen we (zonder geleidehondentuig) naar de dagelijkse uitlaatplek en ’s middags lopen we een kort rondje.

Met de neus op de feiten

Die eerste week bouwen we het werkgebied dagelijks uit: de supermarkt, school, het treinstation en de binnenstad van Utrecht. Een pittige week waarin ik toch ook even met verlies wordt geconfronteerd. Dat mijn laatste restje zicht echt onvoldoende is om mijn omgeving waar te nemen, voel ik extra als ik me moet overgeven aan mijn nieuwe maatje. Het hoge looptempo van hond en mijn focus om hem te volgen, zorgen dat ik minder alert ben op de omgeving. Dat maakt dat ik een paar keer gedesoriënteerd ben, terwijl ik de omgeving door en door ken. Ook een nieuwe collega kan geconfronteerd worden met een verlieservaring in een eerste werkperiode. Een warm welkom kan bijvoorbeeld benadrukken hoe minder welkom je je voelde bij je vorige werkgever. Of de aanpassingen die je nodig hebt om goed te functioneren, zijn nog niet in orde.

Anders werken

Aan het einde van de eerste week sluiten we de ‘proeftijd’ af met het ondertekenen van ons ‘samenwerkingscontract’. De inwerkperiode is dan nog niet klaar. Er volgt nog een intensieve tijd. Een tijd waarin je samen op pad gaat, maar nog niet kunt bouwen op gewoonten. Waar mijn gepensioneerde hond precies wist wat ik verwachtte en mijn gewoonten goed kende, staat deze hond me aan te staren als ik het commando geef om over te steken: welke kant wil je dat ik opga bij deze y-splitsing? De gedachte van hond is niet onlogisch, maar als je al jaren gewend bent om op dit punt over te steken richting A en een paar meter verder richting B, vraag je je echt af waarom hond je niet begrijpt.

Miscommunicatie kan ook ontstaan in de inwerkperiode met die nieuwe collega. Mensen hebben, net als honden, behoefte aan duidelijkheid: over taken, uitvoer en grenzen. Samen met mijn gezin heb ik nagedacht over wat belangrijk is in het gedrag van hond. Wie gaat er als eerste naar binnen als we thuiskomen, waar mag hond (niet) komen en wat verwacht ik van hem tijdens een workshop. Door strak aan deze afspraken vast te houden, heeft hond snel door hoe het bij ons werkt en kan hij beter zijn werk doen. Uiteraard is belonen van het juiste gedrag belangrijk, net als ‘vertellen’ dat wij het anders doen door het op de juiste wijze over te doen.

Vraag naar de gewoonten van je nieuwe collega en leg uit vanuit welke behoefte jouw werkwijze voortkomt.

Schoolverlater

Een geleidehond die net klaar is met de opleiding, kun je vergelijken met een schoolverlater.

Pas wanneer je echt gaat werken, ontdek je wat werknemersvaardigheden zijn, wat je van welke collega kunt verwachten en hoe jouw kennis in de praktijk toegepast wordt. Een geleidehond moet de rituelen van zijn nieuwe gezin leren kennen, ontdekken hoe serieus hij zijn nieuw baas moet nemen en leren waar op nieuwe locaties een lift, trap of zitplaats is.

Zo moet een nieuwe collega ook wegwijs worden in alle bedrijfssystemen. En waar je als mens een ervaren collega vraagt om hulp, vraagt mijn geleidehond mij om hulp. Door samen een chippaal te zoeken en hond daar te belonen, leer ik hem waar ik heengebracht wil worden. En als je dat vaak doet, wordt het object herkenbaar.  

Het voortgangsgesprek

Na enkele weken en maanden komt de trainer langs om te zien hoe de samenwerking gaat. Vergelijk het met het voortgangsgesprek. Zo’n gesprek waar je als werknemer hoopt op positieve woorden.   Als werkgever voer je dit gesprek op basis van iemands resultaten en hoe de persoon zich heeft ontwikkeld. In mijn situatie ging ik samen met hond en trainer op pad in de hoop een mooi staaltje teamwork te laten zien. De praktijk zorgde echter voor een leerzame ochtend. Opengebroken stoepen, afzettingen en busjes op de stoep maakten een uitdaging van anders zo eenvoudige route. Voor hond hogere wiskunde, voor mij abracadabra omdat ik de situatie niet kon overzien. Eerlijk gezegd was het geweldig dat onze trainer juist deze dag meeliep om de situatie toe te lichten en mij te ondersteunen bij het begeleiden van hond. Natuurlijk was ik blij met de tips die ik kreeg, maar stiekem baalde ik wel een beetje dat het niet zo vlekkeloos ging. Tegelijkertijd is het fijn als iemand ook ziet wat er wél goed gaat, hoe we als team zijn gegroeid en vertrouwen uitspreekt in de toekomst.

Investeren in echt contact

Wat maakt jou enthousiaster om je werk te doen? Een norse ongeïnteresseerde leidinggevende of een gezellige en betrokken manager? De afgelopen maanden zag ik weer bevestigd hoe belangrijk het is om ook die leuke baas te zijn. Door te knuffelen, de persoon te zijn die voor het eten zorgt en samen te spelen. Een leuke baas zijn, houdt niet in dat je met bonussen of cadeautjes hoeft te strooien. Schuif aan bij de lunch en praat eens over iets anders dan werk. Durf ook te delen wat jou bezighoudt. Installeer je een dag bij je teamleden in de kantoortuin en deel eens een complimentje uit over hoe mensen werken. Zorg ook voor speeltijd tijdens teamuitjes.

Botsen en weer doorgaan

Lukt het jou om collega’s de ruimte te geven om te falen en daarvan te leren? Een startende geleidehond doet zijn werk nog niet vlekkeloos. Soms ligt dat aan factoren in de omgeving, soms aan de focus van de hond en soms aan de baas. Die keer dat ik op het perron met een paal stond te knuffelen, reageerde ik mijn frustratie eerst op hond af. Om vervolgens te beseffen dat we net iets ongewoons hadden gedaan. Er stond een trein klaar, maar dit bleek niet de trein die ik wilde halen. In plaats van in de trein te stappen, vroeg ik hond weer de lift te zoeken. Hond bleef echter gefocust op de gereedstaande trein. Logisch, dit had hij geleerd. Mijn ongeduld om de juiste trein te halen, hielp niet echt. Daardoor was ik niet alert op de signalen van hond. Dat kan best eens hebben betekend dat ik een stap voor hond zette, waardoor ik onverwacht de paal ontmoette. Drie keer ademhalen, contact maken met hond en rustig opnieuw beginnen. Dat zorgde ervoor dat we veilig op onze eindbestemming arriveerden. Als leidinggevende leer ik hiervan dat het goed is om stil te staan bij de omstandigheden en mijn eigen invloed op een onverwachte situatie.

Nieuwe energie

Nu we een half jaar samen zijn, merk ik dat de ervaring van hond gegroeid is en dat ik hond beter kan lezen. Ik voel het verschil tussen ‘ik wil liever naar links, terwijl jij rechts vraagt’ en ‘leuk dat jij links wil, maar dat kan niet dus we gaan naar rechts’. Er wordt niet meer gepiept door hond als we niet in de trein stappen die klaarstaat: blijkbaar nemen we de volgende. Bij het ziekenhuis krijgen de draaideuren al geen aandacht meer en zet hij me recht voor de schuifdeur. En die chippaal, die vinden we zelfs op onbekende stations.

Welkom Mikah

Of we inmiddels een echt team zijn? Jazeker. We begrijpen elkaar, vinden elkaar leuk en bovenal levert samenwerken mij weer energie op. Met veel plezier stel ik jullie voor aan Mikah. Mijn nieuwsgierige, vriendelijke en soms wat lompe collega. Waar het kan maakt hij graag even kennis met de deelnemers aan mijn training. Om vervolgens met een zucht op mijn voeten te ploffen voor een schoonheidsslaapje. Hij staat in ieder geval te popelen om aan het werk te gaan, dus kom maar door met die opdrachten! 😉